Impressies werkbezoek Eddie Toorop december 2017
Op Bali zijn 3 vulkanen, de grootste is de Agung, gelegen op het oostelijk deel van Bali, de Batur, ten westen van de Agung en de Batukau die veel westelijker ligt. De Batukau is een dode vulkaan, de Batur is continu actief en, voor het eerst sinds de uitbarstingen van 1963/1964, is de Agung actief sinds september 2017. Doordat de Batur een grote caldera heeft, kunnen uitbarstingen weinig schade aanrichten. Bij de vulkaan Agung is dat anders. De kegelvorm van de Agung zorgt er voor dat bij een uitbarsting gevaarlijke dampen, lava en stenen direct in de bewoonde omgeving terecht komen.
De uitbarstingen, die sinds september plaatsvinden, hebben voor grote veranderingen op Bali gezorgd. Het toerisme, de kurk waar het eiland op drijft, is nagenoeg tot stilstand gekomen. Hoofdzakelijk door de verspreiding van nepnieuws door Australische media, vaak klakkeloos overgenomen door ‘expats’, die het Indonesisch amper kunnen verstaan.
Aan het einde van het schoolseizoen vertrekken honderden Australische schoolverlaters in de weken voor de kerstvakantie massaal naar Bali om het einde van de schooltijd ‘te vieren’. De Australische regering zag zijn kans schoon, door het afgeven van een negatief reisadvies, de ‘feestende’ jeugd onder zijn vleugels te houden.
Echter… vanuit Australië vertrok toen bijna geen vliegtuig meer richting Bali. Het toerisme is volledig ingestort. Tijdens de kerstvakantie was Nederlands eigenlijk de voertaal in de toeristische gebieden. Er werd immers normaal gevlogen…
Door de leegstand van de hotels en resorts zijn veel medewerkers op non actief komen te staan of werken parttime. Ook gidsen, chauffeurs en masseuses hebben nauwelijks werk, dus ook geen geld. De dit jaar zware regentijd verergert de situatie, want alle kosten voor school, elektriciteit, water en vervoer gaan gewoon door.
Langs de hellingen van de Agung wordt heel veel zand gewonnen. Zand voor de bouw, voor de aanleg van wegen en voor export. Doordat de hellingen van de Agung tot 6 km van de krater zijn ontruimd, zijn de prijzen voor zand enorm gestegen: er is nauwelijks zand. Het gevolg is dat renovatie- en bouwprojecten tot stilstand zijn gekomen. Aangezien bouw op Bali voornamelijk handwerk is, zijn er duizenden bouwvakkers werkloos. Naast de werkers in de toeristische sector en de mensen in de bouw heeft ook de middenstand het ineens heel rustig. Ook op de weg is het goed te merken dat de economie is ingezakt.
De wegen zijn opvallend stil. Een reis van de luchthaven naar Singaraja duurt nu weer ruim twee uur, net als vroeger…
De vulkaan Agung pruttelt ondertussen alweer 5 maanden. Dagelijks zijn er diverse kleine uitbarstingen, gevolgd door een grotere in onbepaalde volgorde. De rookpluim is dan op grote afstand te zien. De hellingen van de Agung zijn ontruimd. Je mag er ook niet komen. In een gebied tussen 6 en 10 kilometer mag je alleen in de daglichtperiode komen. Het is er luguber. Hoor je op Bali de hele dag honden, hanen en kinderen, je hoort daar nu niets. Hele dorpen zijn verlaten. Ook in het toeristisch ooit zo drukke Amed in het noordoosten, is niets te doen. De boten liggen op het strand, de restaurantjes zijn gesloten. Het nabij liggende Tulamben, aan de hoofdweg is verlaten, warungs en winkels gesloten.
Rond 50.000 inwoners zitten onder soms erbarmelijke toestanden in tentenkampen bestaande uit grote blauwe dakzijlen. Door de regentijd zijn de kampen meestal grote modderpoelen. Mensen, die gevlucht zijn naar familie ver buiten het getroffen gebied, hebben het beter en overal kom je ‘ontheemden’ tegen.
De vulkaan blijft voorlopig actief. Doordat er bij voortduring kleine erupties zijn, is er nog niet genoeg druk voor een grote uitbarsting. Wetenschappers stellen wel vast dat de magmakamer zich steeds verder vult en dat de top van de vulkaan zwelt. Een grote uitbarsting, zoals in 1963 zou wel lucht geven, zo niet, dan kon de actieve fase nog wel eens lang kunnen duren. Een zwaardere aardbeving zou ook kunnen ontstaan.
De actieve vulkaan heeft dus een enorme inpact op het dagelijkse leven op Bali. Interessant is het om feiten, meningen en aannames allemaal hun eigen leven leiden. Een (verboden) bezoek op de helling van de Agung maken jouw leven echter heel klein…
Door diverse verontruste berichten over de teloorgang van “So Rehab” in Banyualit bij Lovina Central heeft ondergetekende per fiets een bezoek gebracht aan de plek waar “So Rehab” zich bevond. Bevond, want de vertrekken en de tuin waren verlaten en niet onderhouden. Buren wilden eigenlijk niets zeggen, maar de geruchten staken de kop op, toen ik weer op mijn eigen erf was aangekomen. Diverse werkers hebben zich bij mij gemeld en hebben hun verhaal gedaan. De bus, die werd gebruikt voor transport stond zelfs op Marktplaats!
Ondertussen waren er al diverse acties ondernomen om tot een doorstart te komen. Om meer informatie te vergaren, volgde binnen een week een afspraak, ’s morgens om 07.30 uur op het terrein van “Stepping Stones” ook in Banyualit. Marianne van Oomen beheert deze locatie, zij woont er ook. Daar heb ik kennis gemaakt met Marino van der Starre. Een geboren en getogen Kampenaar. Onder het genot van een glas koffie werd de ontstane situatie besproken.
In een nieuw lokaaltje, een uitbreiding van “Stepping Stones”, waren de kinderen van “So Rehab” ondergebracht. Naast de kinderen, die therapie kregen, zag ik ook het personeel van “So Rehab”. Per 1 december kunnen zij daar voorlopig terecht. De eventuele doorstart werd ook besproken.
De doorstart zal in samenwerking zijn met een ziekenhuis in Singaraja. Na gesprekken met het personeel is besloten niet verder te gaan op de inmiddels verlaten locatie. Ook is besloten Lovina als locatie te kiezen, omdat Singaraja als “te ver weg” wordt ervaren. Er wordt gedacht aan een soort “gezondheidscentrum” in het centrum van Lovina. Daar in zal “So Rehab” een onderdeel worden van een groter geheel. Een afdeling fysio, training en “care”. Bovendien zal er een restaurantje komen om bezoekers uit te kunnen nodigen.
Medio februari zullen definitieve knopen worden doorgehakt. Informatie zal per mail worden verstrekt op de bekende adressen. Ondergetekende zal medio februari 2018 weer een kijkje gaan nemen en zich op de hoogte stellen van de ontwikkelingen.
Bezoek aan Charles te Les
De uitgebarsten vulkaan Agung houdt Bali al sinds september in zijn greep. Het gebied rond de Agung is verboden gebied, maar met een pakje sigaretten en een goed woordje in het Balinees kom je snel in het verboden gebied.
Op weg naar de Agung kom je door het dorpje Les, de woonplaats van Charles. Het dorp herkende ik nauwelijks terug. Hier zitten veel mensen, gevlucht vanuit het Agunggebied Overal waar maar plek is zijn armoedige kampjes opgezet, veel mensen hangen er een beetje rond. Alleen de altijd schaterende kinderlach bracht een beetje vrolijkheid.
Charles bleek niet thuis. Omdat er een hek open stond, heeft ondergetekende een kijkje genomen op het terras en de omgeving. Aan alles was te zien dat er al een tijd geen bewoners aanwezig zijn geweest. De directe buren zeiden van niets te weten, bij de tempel in Charles buurt vertelden twee priesters dat hij ziek was en niet in de plaats was. In februari of maart zal ondergetekende nog een poging ondernemen…
Eddie Toorop
